De participatieladder. Grote kans dat je het al vaker voorbij hebt zien komen. Niet zo vreemd, want met de komst van de nieuwe omgevingswet en daarmee de toenemende aandacht voor burgerparticipatie wordt ook de participatieladder alsmaar belangrijker.
Wat is de participatieladder eigenlijk?
Als je googelt op participatieladder lees je op Wikipedia het volgende:
“Een participatieladder is een hiërarchie van participatievormen gerangschikt naar de mate waarin participatie binnen een maatschappij mogelijk is.”
Of te wel:
“Wat is de mate van invloed die actieve burgers of ondernemers kunnen uitoefenen op het onderwerp.”
De participatieladder bestaat uit verschillende tredes die elk een andere vorm van participeren omvatten. Hoe hoger je op de ladder komt, hoe groter de invloed van de stakeholders is.
In een reeks blogs nemen we je mee in de verschillende tredes van de participatieladder. In deze blog komen trede 1 (informeren) en trede 2 (raadplegen) aan bod.
Trede 1: INFORMEREN
Over trede 1, de onderste trede, informeren, kan ik heel kort en bondig zijn.
Waarom? Omdat er eigenlijk geen burgerparticipatie plaatsvindt binnen deze trede.
Als een gemeente of overheid deze trede gebruikt, zullen ze stakeholders (burgers en ondernemers die actief betrokken zijn bij het project) toegankelijke, transparante en duidelijke informatie verstrekken. Meestal gebeurt dit via social media, lokale pers en hun eigen website.
Waarom kies je voor deze trede?
Het enige doel (maar zeker niet onbelangrijk) van deze trede is dus het informeren van de stakeholders zonder verdere input of feedback te krijgen.
Do’s en don’ts van deze trede
Er is 1 grote DO in deze trede. Zorg dat de informatie die je verstrekt aan je stakeholders helder en toegankelijk is. Vertel wat het plan is, waarom en hoe het gaat gebeuren. Houd het kort en duidelijk!
Omdat deze trede alleen gaat over informatie verstrekken, is het extra belangrijk om goed te kijken welke informatie je verstrekt aan de verschillende stakeholders. Kijk hierin goed wie welke informatie nodig heeft en zorg dat je verhaal hierop aansluit!
Dit geld uiteraard ook voor je taalgebruik. Het is verstandig om zowel je woordkeus als je communicatiemiddelen aan te passen aan de verschillende doelgroepen. Zowel jongere bewoners, oudere bewoners als ondernemers hebben verschillende voorkeuren hierin. Probeer hier zo goed mogelijk op in te spelen, welke trede van de ladder je ook gebruikt!
Daar staat uiteraard de DON’T tegenover dat je geen informatie achter moet houden. Verstrek geen grote onoverzichtelijke plannen en zaai geen twijfel in je berichtgeving. Zorg dat je plannen niet verzanden in details en voorkom grote lappen tekst als informatievoorziening!
Nu snap je waarom ik deze trede kort en bondig noem!
Trede 2: RAADPLEGEN
De een na onderste trede is raadplegen. Door middel van focusgroepen, buurtbijeenkomsten, enquêtes etc. worden stakeholders van een bepaald project geraadpleegd. Zij kunnen op deze manier hun mening en ideeën kenbaar maken. Meestal wordt feedback gevraagd op de gemaakte plannen. Het lastige aan deze trede is dat de gemeente of overheid niet verplicht is iets met deze feedback of ideeën te doen. Is het een slimme zet om helemaal niets te doen met de input? Dat denk ik niet, maar het is een optie.
Waarom kies je voor deze trede?
Het grootste voordeel van deze trede is dat je wel de informatie van stakeholders kan verzamelen, maar uiteindelijk bepaal je zelf wat er gaat gebeuren. Het is dus eigenlijk een open en vrijblijvend gesprek. Je laat zien dat je aan participatie doet, maar houdt de touwtjes wel volledig in eigen handen.
Do’s en don’ts van deze trede
Wat ik echt adviseer als DO is om de inzichten en resultaten uit de open gesprekken en informatie-inwinning bij de stakeholders terug te koppelen naar je burgers en ondernemers. Doe je dit niet dan zal je een gevoel creëren dat de hulp die geboden is er niet toe doet en zullen ze een volgende keer niet meer zo makkelijk mee doen met een participatietraject.
De DON’T reageert op de DO in dit geval. Het is een echte no-go om je betrokkenen niet meer te informeren over de uitkomst van het participatietraject. Koppel altijd terug!
Dit waren de eerste 2 tredes van de participatieladder kort uitgelegd. Waarschijnlijk ben je toch ook wel benieuwd naar de andere 4 tredes. Meer informatie hierover vind je binnenkort op onze website in de blogs: “Trede 3 en 4 van de participatieladder” en “Trede 5 en 6 van de participatieladder”.